Infektivna mononukleoza je akutna zarazna bolest u 90% uzrokovana Epstein-Barrovim virusom EBV, a 10% slučajeva citomegalo virusom CMV. Inkubacija traje 2-8 tjedna. Bolest se prenosi pljuvačkom. Manje je zarazna nego gripa i obično je potreban direktni kontakt sa pljuvačkom oboljelog npr ljubljenjem, korištenjem pribora za jelo, čaša, flaša, slamki bez prethodnog pranja. Mala djeca se obično zaraze preko igračaka na kojima se nalaze ostaci pljuvačke.

Kod male djece bolest često prolazi kao nespecifična viroza , dok kod adolescenata obično ima teži tok. Virus inficira B limfocite, odnosno limfatičko tkivo i dovodi do uvećanja limfnih čvorova, tonzila, slezene i jetre .

Bolest može početi sa visokom temperaturom 38-40 C koja traje nekoliko dana, nekada 10 i više , bez obzira na davanje antibiotika. Izrazita upala grla, sa otokom krajnika i adenoida, bijelim sekretom na tonzilama često dovodi do zamjene sa streptokoknom anginom . Bolno uvećanje limfnih žlijezda na vratu deformiše siluetu vrata. Na ultrazvučnom pregledu obično se nalaze nakupine limfnih žlijezda 1-3 cm, koje klinički izgledaju kao jedna nepravilna žlijezda veličine nekoliko centimetara. Limfne žlijezde mogu biti uvećane i u pazušnoj jami i preponama. Uvećanje slezene , rjeđe jetre također je tipično za ovu virozu a češće se susreće kod starije djece. Može se pojaviti i osip na tijelu.
Mononukleoza može imati i mnogo nespecifičniji tok, sa blago povišenom temperaturom, umorom koji traje tjednima, diskretno uvećanim žlijezdama, bolom u grlu, bolom pod rebrima.

Kod manje djece bolest često ima djelomično ispoljenu kliničku sliku. Zbog toga se dijagnoza mononukleoze ne postavi.
U okviru bolesti mogu se javiti neurološki simptomi, miokarditis –upala srčanog mišića, supresija koštane srži sa pojavom anemije, pad trombocita, zatim hemolitička anemija.

Dijagnoza se može postaviti na osnovu kliničke slike nalaza na tonzilama i uvećanim limfnim žlijezdama kada govorimo o sindromu mononukleoze. U laboratorijskim nalazima pratimo ukupne leukocite, limfocite, monocite, te crvenu krvnu lozu i trombocite. Potrebno je pratiti i transaminaze radi funkcije jetre. Specifična antitijela potvrđuju infekciju u akutnoj fazi a prati se njihov titar, odnosno konverzija iz IgM u IgG antitijela ponovo za 3 tjedna.
Ultrazvučni pregled limfnih žlijezda , jetre i slezene je metoda koja daje dobar uvid u stanje ovih organa.

Terapija infektivne mononukleoze je simptomatska. Daju se antipiretici za obaranje temperature, lokalno tretman ždrijela , vitamini i mirovanje. Kod sumnje na mononukleozu ne daju se ampicilin i amoksicilin jer ovi antibiotici u kombinaciji sa virusom dovode do pojave vrlo izrazitog osipa. Osip nije alergijska reakcija na antibiotik. Steroidi se daju u slučaju većeg otoka tonzila sa otežanim disanjem i gutanjem, a također kod izrazite hemolitičke anemije, pada trombocita ili neuroloških simptoma. Obavezno je mirovanje, naročito kod uvećanja slezene, zbog opasnosti od njene rupture –prsknuća  i krvarenja. Ova komlikacija je rijetka , ali može biti uzrok smrtnog ishoda. U komplikacije infektivne mononukleoze ubrajamo  „sindrom hroničnog umora“ koji se češće javlja kod adolescenata. Ovaj virus se povezuje sa pojavom Burkittovog limfoma i  karcinoma ždrijela.

Infektivna mononukleoza ima dobru prognozu, posebice kod manje djece. Osnovna prevencija su higijenske navike . Obzirom da se virus izlučuje u pljuvači nakon bolesti i nekoliko mjeseci, treba obratiti pažnju na sve predmete potencijalno kontaminirane ovim sekretom. Ograničenje fizičke aktivnosti u smislu bavljenja sportom je najmanje mjesec dana nakon bolesti a ovisi o stanju oboljelog .